Gagauz inteligențiyası 1918 yılda

Yazarak bir-bişey, bir statya, bir peet, bir annatmak, herkerä sayıklêêrım: angı dildä yazayım. Angı dildä açıklayım düşünmeklerimi, da taa kolay kendimi duyayım, kim okuyacek – o da annasın herbir laf çevirtmesini.
Zerä diil saklı iş, ki bizim ana dilimizdä taa çoyu diil ani bilmeer okumaa, ama taa çok üşener onu yapmaa. Üşener siiretmää televizionda bir haber ana dilindä, radioda bir türkü seslemää. Üşener, çünkü ona meraklı bu iş artık görünmeer. Gençlär uzak olêr bizim kendiliimizdän, istoriyamızdan, dedelerimizin adetlerindän. Çirkin iş. Büük bir problema, angısını lääzım çözmää, nekadar var nasıl hızlıca. Bölä ötää dooru da olarsa, diil çok, bir 20-30 yıldan sora, kaybedeciz dübüdüz gagauzluumuzu, türk ocaklarından olduumuzu.

Bunu hepsimiz annêêrız. Bakalım şindi, 200 yıl geeri gagauzlar bu taraflara geldi, korudu ana dilini, dinini hem adetlerini. Kim kaldı Balkannarda, bu 200 yılda bir halk gibi bitti, kaybeli. Kim 1925 yılda latin Amerikaya dooru gitti, kar ölä bir gagauz gibi er üzündän kaybeldi. Kaldık 200 bin kadar (Moldovada hem Ukraynada). Var Gagauz avtonomiyamız, angısı kuruldu neetlän birleştirmää gagauz halkını, da hepsi zorluklardan geçip, kaybetmemää etnik nışanımızı.

Çoyu, Gagauz Respublikasını kazanmakta payalıcıları, söleer, ki Gagauziya ozaman taa çok kurulmuştu ruhumuzu agresorlara göstermää deyni, brakmamaa ezsinnär, çiinesinnär onu, neyi ezmedi halkımızda Osman imperiyası da. Avtonomiyayı, bir devlet gibi kendimizä kazandık, ama unuttuk onu, ne için o kuruldu, zerä avtonom bölgesi çoktan oldu politika hem ambițiya yuvası, angısının adınnan kimi adam hem lider olêr. Busoy benim bakışım.

Nesoy o avtonomiya, nesoy o, deyelim devlet, açan onun içindä iş adamnarı, başkannar, predsedatellär, deputatlar hem taa başkaları, angıları güüdesindä demirdän bayraa asılı tutêrlar, korkêrlar lafetmää kendi ana dilindä? Ne funkțiyası onnarın bu avtonomiyada, açan onnar bir da insana hem gençä örnek ta göstermedilär? Peydalanêr soruş: lääzım mı bizä bu avtonomiya, açan orada korka-korka bir kiyat, yada gazeta gagauz dilindä çıkêr, o da genä Türkiyenin yardımınnan?Brakalım ama biri-birimizi püslemää, çünkü en çirkin, açan kabaat ondan-buna düşer, da sonunda bişeycik aaraştırılmêêr.

Yazımda isteerim olayım taa çok pozitivlı, da açıklayım bir bakış hepsi tendențiyalara, ne bizim Gagauziyada denener. Gagauziya – o bizim enseyişimiz. Enseyişimiz ideologiya cengindä. Gagauziya var hem olacek. Ekonomikayı dürtmedään, çok faydası oldu avtonomiyanın: bizi üürendilär bütün dünneedä. Hem bu diil bir üüsek laf  -  Sovetlär vakıdında bizdä yoktu bukadar dost Türk dünneesindä hem Evropada. Bizi severlär hem yardım ederlär. Bizi taa çok severlär sınırların öbür tarafında, nekadar kendi devletimizdä, ama bu, nicä sölendi, hep politika.

Statyanın bir parçasında urguladım, ki açan gagauzlar kaldılar Balakannarda yada uçtular Braziliyaya bireri, onnar bir halk gibi kaybeldi. Bakalım şindi büünkü günä: yarısı, kär diilsä zeedesi gagauz ayleleri bulunêr Rusiyada yada Türkiedä kazanmakta. Zeedesi onnardan kalacek orada – onnar da, gagauz gibi, kaybelecek. Bu en acılı bir problema halkımıza deyni.

Onuştan, nekadar da pozitivlı olmasam, şennik üreemdä pek aaz. Aaz, deyni kendi ana topraamda laazım utanayım gagauzça lafetmmää. Aaz, deyni taa çok para için, ii yaşamak için, politika için düşüneriz. Aaz, deyni unudulêrız.

Bu yazımı isteerim okusun hepsi: başkannar da, primarlar da, deputatlar da, bakannıkların götürücüleri da, işçilär da, şkolacılar da. Biz lääzım olalım birleşik – bizä hepsimizä burada yaşamaa. Moldovannardan diiliz taa dangalak – onnar kendi ana dilini unutmadılar hem unutmayaceklar. Onnar – dik insannar. Bu taraftan var nasıl annayım onnarın saa patriotizmasını, çünkü onnar adetlerinä, beki da, istoriyasına mutlu bakêrlar.

 Avtor: Görgi YALANCI, poet, yazıcı, baş redaktor
Материалы представлены:http://haberlar.wordpress.com/